Festiwal „Rusałka – jezioro, które łączy”

Festiwal „Rusałka – jezioro, które łączy” 1192 1687 Instytut Kulturoznawstwa UAM w Poznaniu

Co mają ze sobą wspólnego: Jezioro Rusałka, Jezioro Maltańskie, Szkoła Podstawowa nr 57 im. Józefa Kostrzewskiego w Krzyżownikach-Smochowicach oraz niedziałający już, poznański stadion im. Edmunda Szyca?

Wszystkie te miejsca wiążą się z tragicznym losem ludności żydowskiej podczas II wojny światowej.

Jezioro, które łączy

Jezioro Rusałka, leżące w zachodniej części Poznania, na terenie klina zieleni na Golęcinie, jest dziś dla poznaniaków miejscem odpoczynku i rekreacji. Mieszkańcy korzystają z tego urokliwego miejsca, uprawiają sport, spacerują.

Jednak z tą sielską atmosferą kontrastuje tragiczna historia powstania jeziora. Wykopane zostało w czasie II wojny światowej na podstawie projektów niemieckich architektów, nadludzkim wysiłkiem żydowskich więźniów, a także polskich pracowników przymusowych.

Do umocnienia dna i nadbrzeży Niemcy wykorzystali macewy ze zlikwidowanego cmentarza żydowskiego na ulicy Głogowskiej.

Celem działań realizowanych w ramach projektu „Rusałka – jezioro, które łączy”, będzie zbudowanie mostu między tragiczną historią a współczesnością, pomiędzy funkcją rekreacyjną a historyczną Rusałki i terenów do niej przylegających.

Rusałka to symbol męczeństwa, ale obecnie także symbol życia tego miasta, bo wielu mieszkańców po prostu lubi spędzać wolne chwile nad jeziorem.

Już od jakiegoś czasu zastanawiamy się jak to połączyć w jednolitą przestrzeń symboliczno-rekreacyjną.

W lutym 2020 zorganizowaliśmy w siedzibie Baraku Kultury debatę z udziałem ekspertek i ekspertów o przeszłości, a przede wszystkim o przyszłości tego miejsca. Zgodziliśmy się co do tego, że jest to fragment historii miasta, o którym powinniśmy mówić głośniej i częściej oraz oswajać z nim mieszkańców. Od tamtej pory zastanawiamy się jak połączyć paradoksalną atrakcyjność tej przestrzeni z pamięcią o jej tragicznej historii.

„Tak narodził się pomysł na tę akcję. Wierzymy, że zaproponowana przez nas forma sprawi, że mieszkańcy wezmą udział w wydarzeniu, a zarazem dowiedzą się, jak Jezioro Rusałka powstało.” – mówi Przemek Prasnowski z Fundacji Barak Kultury, pomysłodawca i koordynator projektu.

W ramach akcji „Rusałka – jezioro, które łączy”, która odbędzie się 18 września, poznaniacy będą mogli poznać nieznany dla wielu mieszkańców fragment historii stolicy Wielkopolski.

Wydarzenie składać się będzie z wystawy, przejazdu rowerowego oraz wyjątkowego koncertu, który odbędzie się nie nad Jeziorem Rusałka, ale na samej jego tafli.

Wystawa

Działania zainauguruje wernisaż wystawy „Steineck” w Szkole Podstawowej nr 57 im. Józefa Kostrzewskiego, znajdującej się na ulicy Leśnowolskiej 35 w Poznaniu (Krzyżowniki-Smochowice) o godzinie 12:00.

Wystawa zestawi dwa światy – mroczną przeszłość szkoły w Krzyżownikach z przyjazną współczesnością.

W 1940 roku podczas II Wojny Światowej, budynek szkoły w Krzyżownikach został przekształcony w obóz Steineck, gdzie władze hitlerowskie początkowo więziły jeńców francuskich, a następnie żydowskich. To właśnie więźniowie z tego obozu pracowali przy budowie m. in. dobrze dziś znanego jeziora Rusałka. Dokładniej historię obozu Steineck oraz więźniów żydowskich przybliżą tablice edukacyjne, które znajdą się na wystawie.

Jednym z więźniów, którzy przetrwali w Steineck był Zalman Kłodawski, którego po wojnie łączyła szczególna bliska więź ze szkołą.

Pisał on listy do uczniów szkoły, w których opisywał swoje przeżycia w obozie. W trakcie wystawy będzie możliwość przeczytania fragmentów tych listów, będących jednocześnie przewodnikami po ekspozycji. Na wystawie znajdą się także pamiątki Kłodawskiego, medale, książki oraz klaser ze znaczkami, które Zalman pieczołowicie zbierał.

Drugim ocalałym jest Benjamin Jacobs, znany jako autor książki „Dentysta z Auschwitz”, który także przetrwał obóz.

Siłę do przeżycia znalazł dzięki Zosi, dziewczynie z okolicy, w której się zakochał. Podczas wystawy będą wyświetlane fragmenty wywiadu z Jacobsem, w których opowiada o wydarzeniach w Steineck. Usłyszymy zarówno historię miłosną, jak i historię o budowaniu szubienicy. Zdarzenia, uwiecznione dzięki relacjom Kłodawskiego i Jacobsa na wystawie zostaną przedstawione w sposób symboliczny. Widzowie będą mogli wejść w „obozowe” przestrzenie szkoły, za pomocą specjalnych żółtych linii, które oddzielą przeszłość i teraźniejszość.

Wystawa będzie otwarta 18 września w godzinach 12:00-17:00.

Przejazd rowerowy

Przejazd rowerowy połączy dwa poznańskie jeziora: Jezioro Maltańskie i Rusałkę. Oba wspomniane akweny mają podobną historię zostały zaprojektowane przez niemieckich architektów i wykopane przez żydowskich więźniów (Rusałka w całości, Jezioro Maltańskie częściowo). Dokładniejszą wiedzę przybliży prof. UAM Rafał Rosół – specjalista historii Poznania, który będzie rowerowym przewodnikiem.

Wydarzenie rozpocznie się o godzinie 16:00, miejscem zbiórki i zarazem pierwszym przystankiem rowerowej trasy będzie znana każdemu Poznaniakowi pierwsza stacja kolejki wąskotorowej: Maltanka.

Przewodnik przybliży uczestnikom historię powstania jeziora maltańskiego. Po krótkiej prelekcji wycieczka rowerowa wyruszy w kierunku Stadionu im. Edmunda Szyca, gdzie będzie kolejny przystanek. Uczestnicy wraz z przewodnikiem zatrzymają się przy pomniku przy Skwerze Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, gdzie Rafał Rosół opowie o stadionie, który wiosną 1941 roku został przekształcony w największy obóz pracy dla Żydów w Poznaniu.

Następną i ostatnią stacją przejazdu rowerowego będzie śluza Bogdanki nad Jeziorem Rusałka, uczestnicy usłyszą tam wstrząsającą historię powstania tytułowej Rusałki.

Całość trasy wraz z prelekcjami zajmie półtorej godziny i zakończy się nad jeziorem Rusałka, gdzie o godzinie 18:00 rozpocznie się niezwykły koncert na wodzie „Rozrzucone kamienie”.

Koncert

Gdy Słońce schyli się ku zachodowi, po zatoce jeziora Rusałka zaczną krążyć dźwięki instrumentów. Rozpocznie się ceremonia pożegnania, w której energia muzyki i tworzone przez nią obrazy, przywrócą życiu to, co zostało skazane na zapomnienie.

Co wyłoni się z gmatwaniny dźwięków i chaotycznego ruchu muzyków? Czy obudzą się kamienie leżące na dnie jeziora?

W tym pomoże wyjątkowy utwór skomponowany i wykonany specjalnie na tę okazję. 15 muzyków, uczniów poznańskiej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej II stopnia im. Mieczysława Karłowicza i 15 wioślarzy połączy siły w wyjątkowym epitafium, które wydarzy się na samym jeziorze. Utwór pisany dźwiękami po tafli wody skomponował Maciej Muraszko, wszechstronny muzyk, kompozytor, aranżer i producent, absolwent Akademii Muzycznej w Poznaniu.

Wstęp na wszystkie wydarzenia jest bezpłatny.

źródło: Kultura u podstaw

Polityka prywatności

1. Informacje ogólne

  1. Operatorem Serwisu amu.edu.pl jest Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, z siedzibą przy ul. H. Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań.

  2. Serwis realizuje funkcje pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu w następujący sposób:

    1. Poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje.

    2. Poprzez zapisywanie w urządzeniach końcowych pliki cookie (tzw. "ciasteczka").

    3. Poprzez gromadzenie logów serwera www, będącego w posiadaniu Operatora Serwisu.

2. Informacje w formularzach

  1. Serwis zbiera informacje podane dobrowolnie przez użytkownika.

  2. Serwis może zapisać ponadto informacje o parametrach połączenia (oznaczenie czasu, adres IP).

  3. Dane w formularzu nie są udostępniane podmiotom trzecim inaczej niż za zgodą użytkownika.

  4. Dane podane w formularzu są przetwarzane w celu wynikającym z funkcji konkretnego formularza, np w celu dokonania procesu obsługi rejestracji na kurs bądź kontaktu z zainteresowanym.

3. Informacja o plikach cookies

  1. Serwis korzysta z plików cookies.

  2. Pliki cookies (tzw. „ciasteczka”) stanowią dane informatyczne, w szczególności pliki tekstowe, które przechowywane są w urządzeniu końcowym Użytkownika Serwisu i przeznaczone są do korzystania ze stron internetowych Serwisu. Cookies zazwyczaj zawierają nazwę strony internetowej, z której pochodzą, czas przechowywania ich na urządzeniu końcowym oraz unikalny numer.

  3. Podmiotem zamieszczającym na urządzeniu końcowym Użytkownika Serwisu pliki cookies oraz uzyskującym do nich dostęp jest Operator Serwisu.

  4. Pliki cookies wykorzystywane są w następujących celach:

    1. tworzenia statystyk, które pomagają zrozumieć, w jaki sposób Użytkownicy Serwisu korzystają ze stron internetowych, co umożliwia ulepszanie ich struktury i zawartości;

    2. utrzymanie sesji Użytkownika Serwisu (po zalogowaniu), dzięki której Użytkownik nie musi na każdej podstronie Serwisu ponownie wpisywać loginu i hasła;

    3. określania profilu użytkownika w celu wyświetlania mu dopasowanych materiałów w sieciach reklamowych, w szczególności sieci Google.

  5. W ramach Serwisu stosowane są dwa zasadnicze rodzaje plików cookies: „sesyjne” (session cookies) oraz „stałe” (persistent cookies). Cookies „sesyjne” są plikami tymczasowymi, które przechowywane są w urządzeniu końcowym Użytkownika do czasu wylogowania, opuszczenia strony internetowej lub wyłączenia oprogramowania (przeglądarki internetowej). „Stałe” pliki cookies przechowywane są w urządzeniu końcowym Użytkownika przez czas określony w parametrach plików cookies lub do czasu ich usunięcia przez Użytkownika.

  6. Oprogramowanie do przeglądania stron internetowych (przeglądarka internetowa) zazwyczaj domyślnie dopuszcza przechowywanie plików cookies w urządzeniu końcowym Użytkownika. Użytkownicy Serwisu mogą dokonać zmiany ustawień w tym zakresie. Przeglądarka internetowa umożliwia usunięcie plików cookies. Możliwe jest także automatyczne blokowanie plików cookies Szczegółowe informacje na ten temat zawiera pomoc lub dokumentacja przeglądarki internetowej.

  7. Ograniczenia stosowania plików cookies mogą wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronach internetowych Serwisu.

  8. Pliki cookies zamieszczane w urządzeniu końcowym Użytkownika Serwisu i wykorzystywane mogą być również przez współpracujących z operatorem Serwisu reklamodawców oraz partnerów.

  9. Zalecamy przeczytanie polityki ochrony prywatności tych firm, aby poznać zasady korzystania z plików cookie wykorzystywane w statystykach: Polityka ochrony prywatności Google Analytics

  10. Pliki cookie mogą być wykorzystane przez sieci reklamowe, w szczególności sieć Google, do wyświetlenia reklam dopasowanych do sposobu, w jaki użytkownik korzysta z Serwisu. W tym celu mogą zachować informację o ścieżce nawigacji użytkownika lub czasie pozostawania na danej stronie.

  11. W zakresie informacji o preferencjach użytkownika gromadzonych przez sieć reklamową Google użytkownik może przeglądać i edytować informacje wynikające z plików cookies przy pomocy narzędzia: https://www.google.com/ads/preferences/

4. Logi serwera

  1. Informacje o niektórych zachowaniach użytkowników podlegają logowaniu w warstwie serwerowej. Dane te są wykorzystywane wyłącznie w celu administrowania serwisem, w celu zapewnienia jak najbardziej sprawnej obsługi świadczonych usług hostingowych oraz analizy zachowań na stronie

  2. Przeglądane zasoby identyfikowane są poprzez adresy URL. Ponadto zapisowi mogą podlegać:

    1. czas nadejścia zapytania,

    2. czas wysłania odpowiedzi,

    3. nazwę stacji klienta – identyfikacja realizowana przez protokół HTTP,

    4. informacje o błędach jakie nastąpiły przy realizacji transakcji HTTP,

    5. adres URL strony poprzednio odwiedzanej przez użytkownika (referer link) – w przypadku gdy przejście do Serwisu nastąpiło przez odnośnik,

    6. informacje o przeglądarce użytkownika,

    7. Informacje o adresie IP.

  3. Dane powyższe nie są kojarzone z konkretnymi osobami przeglądającymi strony.

  4. Dane powyższe są wykorzystywane dla celów administrowania serwerem oraz analizy zachowań
    na stronie.

5. Udostępnienie danych

  1. Dane podlegają udostępnieniu podmiotom zewnętrznym wyłącznie w granicach prawnie dozwolonych.

  2. Dane umożliwiające identyfikację osoby fizycznej są udostępniane wyłączenie za zgodą tej osoby.

  3. Operator może mieć obowiązek udzielania informacji zebranych przez Serwis upoważnionym organom na podstawie zgodnych z prawem żądań w zakresie wynikającym z żądania.

6. Zarządzanie plikami cookies – jak w praktyce wyrażać i cofać zgodę?

  1. Jeśli użytkownik nie chce otrzymywać plików cookies, może zmienić ustawienia przeglądarki. Zastrzegamy, że wyłączenie obsługi plików cookies niezbędnych dla procesów uwierzytelniania, bezpieczeństwa, utrzymania preferencji użytkownika może utrudnić, a w skrajnych przypadkach może uniemożliwić korzystanie ze stron www

  2. W celu zarządzania ustawieniami cookies wybierz z listy poniżej przeglądarkę internetową/ system i postępuj zgodnie z instrukcjami:

    1. Internet Explorer

    2. Chrome

    3. Safari

    4. Firefox

    5. Opera

    6. Android

    7. Safari (iOS)

    8. Windows Phone

    9. Blackberry

Ten serwis używa plików "cookies" zgodnie z POLITYKA PRYWATNOŚCI. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza jej akceptację.
Skip to content