Duch czy życie? Studia i szkice z filozofii niemieckiej
Andrzej Przyłębski
Wydawnictwo Naukowe UAM 2011
Wiek XIX w filozofii europejskiej to dominacja myśli niemieckiej. W niej zaś ścierały się dwa podejścia. Jedno nawiązywało do Oświecenia, zwłaszcza do Kanta, stawiając w centrum zainteresowań badawczych rozum jako to uposażenie człowieka, które czyni zeń koronę wszelkiego stworzenia, zwieńczenie bytu, co przekłada się na rozstrzygnięcia w ramach filozofii praktycznej: ujęcie dziejów, społeczeństwa, etyki i polityki. Nurt ten można określić mianem racjonalistycznego. Przeciwstawił mu się nurt zainaugurowany przez Herdera, a rozwijany przez Schopenchauera i Nietzschego, nieco pochopnie określany niekiedy jako irracjonalistyczny. W tym kontekście uważano, iż rozum „pracuje w służbie życia” i z życia czynił naczelną kategorię filozoficzną oraz główny obszar badań filozofii. Praca Andrzeja Przyłębskiego pokazuje oba te nurty, ich genezę oraz ciekawe kontynuacje w filozofii XX wieku.
Prof. dr hab. Leon Miodońsk