Hermeneutyka. Od sztuki interpretacji do teorii i filozofii rozumienia
Andrzej Przyłębski
Zysk i S-ka, Poznań 2021
Andrzej Przyłębski, filozof, tłumacz i dyplomata, w swojej najnowszej książce jest nie tylko przewodnikiem po historii myśli hermeneutycznej oraz podstawowych pojęciach Filozofii Hermeneutycznej, ale także daje wgląd w całość – całość, którą jest nie tylko Filozofia Hermeneutyczna, ale również hermeneutyka jako sztuka interpretacji oraz filozofia hermeneutyczna jako refleksja nad fenomenem rozumienia i jego miejscem w naszej egzystencji.
„Hermeneutyka. Od sztuki interpretacji do teorii i filozofii rozumienia”, pisana z perspektywy zaangażowanego filozofa, a nie historyka filozofii, jest pewnego rodzaju podsumowaniem filozoficznej drogi autora. Lektura obowiązkowa dla wszystkich zainteresowanych zgłębieniem tej dziedziny filozofii.
SPIS TREŚCI
WSTĘP
WPROWADZENIE
OD SZTUKI INTERPRETACJI DO TEORII I FILOZOFII ROZUMIENIA
ROZDZIAŁ I
PREHISTORIA HERMENEUTYKI
1. Starożytność
2. Średniowiecze
3. Nowożytność
4. Schleiermacher
ROZDZIAŁ II
NARODZINY FILOZOFII HERMENEUTYCZNEJ
1. Wilhelma Diltheya hermeneutyczna filozofia życia
2. Hermeneutyka egzystencji Martina Heideggera
3. Hermeneutyka filozoficzna Hansa-Georga Gadamera
4. Paula Ricoeura wizja hermeneutyki
ROZDZIAŁIII
ROZUMIENIE
1. Rozumienie w klasycznej hermeneutyce
2. Rozumienie w filozofiach hermeneutycznych XX wieku
– Dilthev – od metodologii humonistyki do filozofii życia
– Heidegger – rozumienie jako sposób istnienia człowieka (egzystencja)
– Gadamer -rozumienie jako proces dokonujący się w horyzoncie przed-sądów
– Ricoeur – rozumienie bezpośrednie i rozumienie pogłębione o wyjaśnianie
ROZDZIAŁ IV
SYSTEMATYZACJA POJĘĆ ROZUMIENIA I INTERPRETACJI
1. Rozumienie zapośredniczone (rekonstrukcyjne)
– Rozumienie tekstów
– Rozumienie tego, co kulturowe
– Rozumienie tego, co społeczne
– Rozumienie tego, co historyczne
2. Rozumienie krytyczne
3. Interpretacja
– Pojawienie się i rozwój pojęcia interpretacji
– Interpretacja jako kluczowe pojęcie filozoficzne
– Interpretacja jako następcza wykładnia
– Interpretacja jako konstrukcja
– Interpretacja radykalna
– Interpretacja jako samo-rozumienie
ROZDZIAŁ V
ROZWÓJ FILOZOFII HERMENEUTYCZNEJ W XXI WIEKU
1. Fellmanna hermeneutyka użytkownika
2. Hermeneutyka jako „nowy realizm”: Markus Gabriel i Maurizio Ferraris
3. Hermeneutyka znaturalizowana: Wolfgang Detel
4. Hermeneutyka jako filozofia interpretacji: Gunter Abel
– Poza esencjalizmem i relatywizmem
– lnterpretacjonizm a hermeneutyka
– lnterpretacjonistyczna filozofia praktyczna
ROZDZIAŁ VI
KLASYCZNE DYSCYPLINY FILOZOFII W PERSPEKTYWIE FILOZOFII HERMENEUTYCZNEJ
1. Hermeneutyka wobec ontologii i metafizyki
2. Hermeneutyka wobec epistemologii
– Logika hermeneutyczna
– Hermeneutyczna wizja nauki Ludwika Flecka
3. Hermeneutyka wobec etyki
4. Hermeneutyka wobec antropologii filozoficznej
5. Hermeneutyka wobec polityki
6. Hermeneutyka wobec filozofii języka
– Język i mowa w refleksji Heideggera
– Gadamer o języku i językowości
– Krytyka instrumentalistycznej wizji języka
– Język i doświadczenie
– Ricoeura namysł nad językiem
ROZDZIAŁ VII
PODSTAWOWE POJĘCIA I ZASADY FILOZOFII HERMENEUTYCZNEJ
1. Zasada życzliwości
2. Interpretacja psychologiczna
3. Interpretacja gramatyczna
4. Rozumienie elementarne
5. Rozumienie wyższe (hermeneutycznie pogłębione)
6. Prestruktura rozumienia (Vorstruktur des Verstehens).
7. Koło hermeneutyczne (hermeneutischer Zirkel)
8. Jako-hermeneutyczne (hermeneutisches-Als)
9. Przed-sądy (Vorurteile)
10. Zasada stapiania się horyzontów
ROZDZIAŁ VIII
POSTMODERNISTYCZNE PRÓBY RADYKALIZACJI FILOZOFII HERMENEUTYCZNEJ
1. John D. Caputo – hermeneutyka radykalna
2. Hermeneutyka semiologiczna Hugh J. Silvermana
3. Ponowoczesna hermeneutyka Gianniego Vattimo
ROZDZIAŁ IX
KRYTYCY FILOZOFII HERMENEUTYCZNEJ
1. Hans Albert
2. Jochen Hiirisch
3. Jacques Derrida
4. Jurgen Habermas
ROZDZIAŁ X
FILOZOFIA HERMENEUTYCZNA W POLSCE
LITERATURA
PUBLIKACJE AUTORA NA TEMAT HERMENEUTYKI
LITERATURA NA TEMAT HERMENEUTYKI (WYBÓR)