Dane kontaktowe

Instytut Kulturoznawstwa UAM

ul. Szamarzewskiego 89A

60-568 POZNAŃ

pokój 32 (I piętro)

telefon: 618292228

Działalność naukowa, dydaktyczna i pozainstytutowa

Badania performatyczne prowadzone są w Instytucie Kulturoznawstwa UAM od wielu lat przez prof. UAM dr hab. Juliusza Tyszkę, prof. UAM dr hab. Joannę Ostrowską i prof. UAM dr hab. Magdalenę Grendę. Prof. Ostrowska i prof. Tyszka dyskutowali o problemach nowej dziedziny refleksji humanistycznej – performatyki (performance studies) z jej pionierami – Richardem Schechnerem, Marvinem Carlsonem, Barbarą Kirschenblatt-Gimblett, Josephem Roachem, Jan Cohen-Cruz przy okazji studiów prof. Tyszki w Department of Performance Studies na New University (stypendium Fulbrighta, 1992/93), a także podczas organizowanych przez Zakład konferencji w latach 1998-99 i 2013.

Mniej więcej przed pół wiekiem wykształciła się obiecująca kategoria analizy kulturowej – performans (ang. performance). Pozostawała ona przez stulecia w naszej kulturze uśpiona – świadczą o tym metafory świata jako teatru od czasów starożytnych (czyli od czasu, kiedy pojawiło się w ogóle pojęcie teatru i mogło stać się przedmiotem metafory). Pół wieku temu doczekała się wstępnego wyodrębnienia (Austin, Goffman, Singer, potem Searle), dwadzieścia lat temu rozpoczęła się natomiast w jej ramach „eksplozja teorii”. Obecnie kategoria ta ustabilizowała się i nie sposób jej dłużej nie zauważać. Jest ona odmienna od kategorii „widowiska” (mimo wielości zjawisk należących do obydwu z nich). Jest także szersza i wolna od piętna „wizualności”, którą częstokroć kulturze europejskiej, zwłaszcza nowożytnej, zarzucano (począwszy od „teatru kartezjańskiego” Hume’a, skończywszy zaś na „Społeczeństwie spektaklu” Deborda).

Performatyka to polskie tłumaczenie ang. terminu performance studies, dokonane przez prof. Tomasza Kubikowskiego – tłumacza pierwszego akademickiego podręcznika tej dziedziny refleksji (I wydanie – 2001, II wydanie – 2003), którego autorem jest pionier performatyki, Richard Schechner emerytowany profesor z New York University. Przedmiotem badań performatycznych są performanse – ludzkie zachowania nacechowane intencją komunikowania czegoś, wchodzące w skład sekwencji czynności przypisanych danej roli społecznej. Podejście performatyczne od semiotycznego odróżnia się tym, że akcent kładzie się tutaj na samym fakcie i przebiegu komunikowania się, a nie na jego treści. Najważniejszym przedmiotem badań i refleksji są w performatyce tzw. „zachowane zachowania” (restored behaviour), czyli takie, które 1) człowiek wykonuje z intencją zakomunikowania czegoś innym ludziom; 2) powtarzalne, wchodzące w skład sekwencji zachowań wyuczonych w procesie inkulturacji bądź poprzez specjalistyczny trening; 3) takie, do których wykonawca ma dystans, zdając sobie sprawę, iż wchodzą one w skład zestawu zachowań przewidzianych dla odgrywanej przezeń aktualnie społecznej roli.

„Twardym jądrem” badań i refleksji performatycznej są tzw. performance activities, czyli dziedziny kultury, w których reguły wpisane są performanse: teatr i inne rodzaje widowisk, rytuały, gry, zabawy, sport. Podejście performatyczne można jednak stosować w refleksji nad wieloma faktami kulturowymi, choćby z takich dziedzin, jak sztuka, polityka, biznes, terapia czy edukacja. Np. wiszący na ścianie muzeum obraz ujmowany jest przez badaczkę bądź badacza performansów przede wszystkim jako proces komunikacji, intensywnej wymiany wartości i znaczeń, dokonujący się w konkretnej chwili między autorem obrazu a osobą, która teraz właśnie go ogląda. Pod uwagę brana być musi przede wszystkim kompetencja kulturowa obu podmiotów komunikacji, ukształtowanie przestrzeni, w której znajduje się obraz i oglądająca go osoba, a także historyczna specyfika chwili, w której ów akt komunikacji się dokonuje.

Jak widać, charakterystycznymi cechami refleksji performatycznej są jej transdyscyplinarność i transkulturowość, które cechują wszelkie ponowoczesne badania nad faktami kulturowymi. U źródeł performatyki leżą osiągnięcia poznawcze antropologii kulturowej, teatrologii oraz socjologii, do których dołączono później narzędzia badawcze wypracowane w ramach m.in. kulturoznawstwa, gender studies i queer studies.

Intencją osób wchodzących w skład nowego zakładu jest zintegrowanie refleksji performatycznej z dotychczasowym dorobkiem w dziedzinie badań nad kulturą wypracowanym w Instytucie Kulturoznawstwa UAM. Badania i nauczanie performatyki ujmowane tu są jako fragment programu akademickiego kształcenia kulturoznawców. Jednocześnie troje badaczy tworzących opisywany tu Zakład dystansuje się wobec wszelkich intuicji oraz spekulacji zakładających, iż „zwrot” albo „przełom performatywny” w badaniach nad kulturą spowodował ujmowanie całej kultury jako performansu. Nie aspirują oni do zastąpienia tradycyjnych dyscyplin badawczych performatyką, a raczej – czerpiąc selektywnie z ich ustaleń – dążą do przeformułowania i wzbogacenia dotychczasowego obrazu praktyk kulturowych, eksponując te ich aspekty, które przesłaniała dotąd orientacja semiotyczna bądź hermeneutyczna. Sytuują zatem badania performatyczne niejako „w poprzek”, a nie „zamiast” wypracowanych w czasach wczesnej nowoczesności podziałów dyscyplinarnych.

Wykształcenie się i ewolucja performatyki są podobne do wcześniejszej o pół wieku kariery semiotyki. Wydaje się, ze performans stanowi podobne odkrycie i o podobnych konsekwencjach, jak znak na przełomie XIX i XX wieku. Dziś nikt nie kwestionuje potrzeby badań semiotycznych i wyodrębniania ich w oddzielnych zakładach akademickich, pomimo że niegdyś napotykało to opory.

Instytuty bądź zakłady performatyki zaczęły powstawać na uniwersytetach anglosaskich w latach 80. XX wieku, obecnie funkcjonują nie tylko w USA, Wielkiej Brytanii, Australii czy Kanadzie, lecz także m.in. w Chorwacji, Danii, Finlandii, Francji, Izraelu, Japonii, Niemczech, Serbii, Słowenii, Szwajcarii oraz Wenezueli.
Zakład Performatyki w Instytucie Kulturoznawstwa UAM, założony w 2008 roku, był  pierwszą placówką badawczą z tej dziedziny w Polsce.

Polityka prywatności

1. Informacje ogólne

  1. Operatorem Serwisu amu.edu.pl jest Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, z siedzibą przy ul. H. Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań.

  2. Serwis realizuje funkcje pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu w następujący sposób:

    1. Poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje.

    2. Poprzez zapisywanie w urządzeniach końcowych pliki cookie (tzw. "ciasteczka").

    3. Poprzez gromadzenie logów serwera www, będącego w posiadaniu Operatora Serwisu.

2. Informacje w formularzach

  1. Serwis zbiera informacje podane dobrowolnie przez użytkownika.

  2. Serwis może zapisać ponadto informacje o parametrach połączenia (oznaczenie czasu, adres IP).

  3. Dane w formularzu nie są udostępniane podmiotom trzecim inaczej niż za zgodą użytkownika.

  4. Dane podane w formularzu są przetwarzane w celu wynikającym z funkcji konkretnego formularza, np w celu dokonania procesu obsługi rejestracji na kurs bądź kontaktu z zainteresowanym.

3. Informacja o plikach cookies

  1. Serwis korzysta z plików cookies.

  2. Pliki cookies (tzw. „ciasteczka”) stanowią dane informatyczne, w szczególności pliki tekstowe, które przechowywane są w urządzeniu końcowym Użytkownika Serwisu i przeznaczone są do korzystania ze stron internetowych Serwisu. Cookies zazwyczaj zawierają nazwę strony internetowej, z której pochodzą, czas przechowywania ich na urządzeniu końcowym oraz unikalny numer.

  3. Podmiotem zamieszczającym na urządzeniu końcowym Użytkownika Serwisu pliki cookies oraz uzyskującym do nich dostęp jest Operator Serwisu.

  4. Pliki cookies wykorzystywane są w następujących celach:

    1. tworzenia statystyk, które pomagają zrozumieć, w jaki sposób Użytkownicy Serwisu korzystają ze stron internetowych, co umożliwia ulepszanie ich struktury i zawartości;

    2. utrzymanie sesji Użytkownika Serwisu (po zalogowaniu), dzięki której Użytkownik nie musi na każdej podstronie Serwisu ponownie wpisywać loginu i hasła;

    3. określania profilu użytkownika w celu wyświetlania mu dopasowanych materiałów w sieciach reklamowych, w szczególności sieci Google.

  5. W ramach Serwisu stosowane są dwa zasadnicze rodzaje plików cookies: „sesyjne” (session cookies) oraz „stałe” (persistent cookies). Cookies „sesyjne” są plikami tymczasowymi, które przechowywane są w urządzeniu końcowym Użytkownika do czasu wylogowania, opuszczenia strony internetowej lub wyłączenia oprogramowania (przeglądarki internetowej). „Stałe” pliki cookies przechowywane są w urządzeniu końcowym Użytkownika przez czas określony w parametrach plików cookies lub do czasu ich usunięcia przez Użytkownika.

  6. Oprogramowanie do przeglądania stron internetowych (przeglądarka internetowa) zazwyczaj domyślnie dopuszcza przechowywanie plików cookies w urządzeniu końcowym Użytkownika. Użytkownicy Serwisu mogą dokonać zmiany ustawień w tym zakresie. Przeglądarka internetowa umożliwia usunięcie plików cookies. Możliwe jest także automatyczne blokowanie plików cookies Szczegółowe informacje na ten temat zawiera pomoc lub dokumentacja przeglądarki internetowej.

  7. Ograniczenia stosowania plików cookies mogą wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronach internetowych Serwisu.

  8. Pliki cookies zamieszczane w urządzeniu końcowym Użytkownika Serwisu i wykorzystywane mogą być również przez współpracujących z operatorem Serwisu reklamodawców oraz partnerów.

  9. Zalecamy przeczytanie polityki ochrony prywatności tych firm, aby poznać zasady korzystania z plików cookie wykorzystywane w statystykach: Polityka ochrony prywatności Google Analytics

  10. Pliki cookie mogą być wykorzystane przez sieci reklamowe, w szczególności sieć Google, do wyświetlenia reklam dopasowanych do sposobu, w jaki użytkownik korzysta z Serwisu. W tym celu mogą zachować informację o ścieżce nawigacji użytkownika lub czasie pozostawania na danej stronie.

  11. W zakresie informacji o preferencjach użytkownika gromadzonych przez sieć reklamową Google użytkownik może przeglądać i edytować informacje wynikające z plików cookies przy pomocy narzędzia: https://www.google.com/ads/preferences/

4. Logi serwera

  1. Informacje o niektórych zachowaniach użytkowników podlegają logowaniu w warstwie serwerowej. Dane te są wykorzystywane wyłącznie w celu administrowania serwisem, w celu zapewnienia jak najbardziej sprawnej obsługi świadczonych usług hostingowych oraz analizy zachowań na stronie

  2. Przeglądane zasoby identyfikowane są poprzez adresy URL. Ponadto zapisowi mogą podlegać:

    1. czas nadejścia zapytania,

    2. czas wysłania odpowiedzi,

    3. nazwę stacji klienta – identyfikacja realizowana przez protokół HTTP,

    4. informacje o błędach jakie nastąpiły przy realizacji transakcji HTTP,

    5. adres URL strony poprzednio odwiedzanej przez użytkownika (referer link) – w przypadku gdy przejście do Serwisu nastąpiło przez odnośnik,

    6. informacje o przeglądarce użytkownika,

    7. Informacje o adresie IP.

  3. Dane powyższe nie są kojarzone z konkretnymi osobami przeglądającymi strony.

  4. Dane powyższe są wykorzystywane dla celów administrowania serwerem oraz analizy zachowań
    na stronie.

5. Udostępnienie danych

  1. Dane podlegają udostępnieniu podmiotom zewnętrznym wyłącznie w granicach prawnie dozwolonych.

  2. Dane umożliwiające identyfikację osoby fizycznej są udostępniane wyłączenie za zgodą tej osoby.

  3. Operator może mieć obowiązek udzielania informacji zebranych przez Serwis upoważnionym organom na podstawie zgodnych z prawem żądań w zakresie wynikającym z żądania.

6. Zarządzanie plikami cookies – jak w praktyce wyrażać i cofać zgodę?

  1. Jeśli użytkownik nie chce otrzymywać plików cookies, może zmienić ustawienia przeglądarki. Zastrzegamy, że wyłączenie obsługi plików cookies niezbędnych dla procesów uwierzytelniania, bezpieczeństwa, utrzymania preferencji użytkownika może utrudnić, a w skrajnych przypadkach może uniemożliwić korzystanie ze stron www

  2. W celu zarządzania ustawieniami cookies wybierz z listy poniżej przeglądarkę internetową/ system i postępuj zgodnie z instrukcjami:

    1. Internet Explorer

    2. Chrome

    3. Safari

    4. Firefox

    5. Opera

    6. Android

    7. Safari (iOS)

    8. Windows Phone

    9. Blackberry

Ten serwis używa plików "cookies" zgodnie z POLITYKA PRYWATNOŚCI. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza jej akceptację.
Skip to content