Dane kontaktowe
Instytut Kulturoznawstwa UAM
ul. Szamarzewskiego 89A
60-568 POZNAŃ
pokój 16 (parter)
telefon: 618292217
Działalność naukowa, dydaktyczna i pozainstytutowa
Zakład Hermeneutyki Kultury (początkowo jako pracownia) powstał w styczniu 2014 roku.
Gianni Vattimo, jeden z najwybitniejszych filozofów europejskich, określił hermeneutykę mianem nowego koiné. Podobną rolę przyznaje jej Richard Rorty. Wciąż żywe jest dziedzictwo Diltheya, który pracował nad stworzeniem strategii poznawczych pozwalających w sposób możliwie adekwatny uchwycić wytwory kultury. To samo dotyczy Ricoeura, z jego dialektyką rozumienia i wyjaśniania, a także Gadamerowskiej koncepcji dotyczącej przekazu kulturowego. Stąd potrzeba zaistnienia zakładu zajmującego się dziejami i współczesnością szeroko rozumianej hermeneutyki kultury. Przedmiotem badań zakładu jest nie tylko hermeneutyka – tj. rozumiejąca analiza – kultury, ale także fenomenologia kultury i antropologia kultury oraz filozofia hermeneutyczna.
Zakres prac zakładu określają wskazania poczynione przez prof. Andrzeja Przyłębskiego w książce „Hermeneutyczny zwrot filozofii”. Filozofia hermeneutyczna łączy w sobie najwartościowsze elementy filozofii analitycznej oraz filozofii kontynentalnej (w tym: filozofii życia, fenomenologii, antropologii filozoficznej i kulturowej). Podstawą filozofii hermeneutycznej jest, w nawiązaniu do Diltheya, Heideggera, Gadamera i Ricoeura, pojęcie kultury, które występowało u tych myślicieli pod rozmaitymi określeniami (tradycji, przekazu, dziejów, historii, ducha obiektywnego). Myśl hermeneutyczna wypracowała także swoiste dla siebie strategie rozumiejącego badania wytworów kulturowych oraz kultur jako pewnych całości, unikające zarówno naturalistycznego redukcjonizmu, jak i transcendentalnego idealizmu i aprioryzmu. Stwarza to perspektywę dla prowadzania interesujących i ważnych badań nad kulturą i kulturami, prowadzących do hermeneutycznej wizji kultury.
Z pracami Zakładu Hermeneutyki Kultury związani są:
prof. dr hab. Andrzej Przyłębski (założyciel zakładu i wieloletni kierownik) jest badaczem o dużym dorobku naukowym (autorem m.in. 11 monografii, redaktorem 15 prac zbiorowych oraz ponad 100 artykułów naukowych, a także tłumaczem prac naukowych na język polski); jest redaktorem ogólnopolskiego czasopisma Fenomenologia (był też wiceprezesem Pol. Tow. Fenomenologicznego), zasiadał w radach naukowych Internationale Hegel-Gesellschaft i pisma Allgemeine Zeitschrift für Philosophie. Od początku kariery naukowej zajmuje się filozofią kultury (1987: doktorat na temat E. Laska, 1994: habilitacja o neokantyzmie badeńskim; translacje dużych dzieł Simmla i Troeltscha, filozofów kultury par excellence). Reaktywował ogólnopolskie badania nad Florianem Znanieckim. Jest członkiem Narodowej Rady Rozwoju przy Prezydencie RP oraz członkiem Rady Programowej Fundacji „Polska Wielki Projekt”. W 2016 roku powołany został na stanowisko ambasadora RP w Berlinie.
prof. UAM dr hab. Remigiusz T. Ciesielski autor monografii: Metamorfozy maski. Koncepcja Josepha Campbella, Kulturowe i społeczne konteksty modlitwy katolickiej. Problemy badawcze i propozycje ujęć. Prowadzi badania nad miejscem i znaczeniem modlitwy oraz liturgii i rytuału w kulturze współczesnej, w tym nad koncepcją hermeneutyki rytuału M. Auge. Jego zainteresowania badawcze odnoszą się także do zagadnień związanych z historią kultury i religii. Publikuje w Przeglądzie Religioznawczym. Od 2017 roku członek Rady Programowej Radia Poznań.
dr Łukasz Czajka jest autorem książki pt. „Święta anarchia. Wprowadzenie do radykalnej hermeneutyki Johna D. Caputo”. Jest to pierwsza w Polsce praca monograficzna poświęcona filozofii i teologii tego amerykańskiego radykalnego hermeneuty. W badaniach kulturoznawczych zajmuje się także obecnością idei filozoficznych w dziełach kultury popularnej oraz kulturowymi studiami nad wojną (przede wszystkim nad Wielką Wojną).
dr Rafał Ilnicki to filozof i kulturoznawca, który stara się zrozumieć w jaki sposób możliwe jest zachowanie i rozszerzanie człowieczeństwa we współczesnej stechnicyzowanej kulturze. Problem ten dotyczy nie tylko ogólnej diagnozy świata, ale przede wszystkim codziennego życia. Wzrost zapośredniczeń technicznych powoduje, że koniecznym staje się pogłębianie pytania o to, co dzieje się z człowiekiem, jak zmienia się jego myślenie i zachowanie a także jak przebiegają i do czego prowadzą formy zarówno wzmożonej integracji z techniką, jak i próby ograniczania jej wpływu.
dr Wiesław Małecki – filozof i kulturolog, badacz niemieckojęzycznego obszaru kulturowego. Ze szczególnym uwzględnieniem fenomenu niemieckiego oświecenia, antropologii W. von Humboldta, niemieckich mitów kulturowych i antropologii filozoficznej. Stypendysta DAAD oraz Premier Landu Turyngia („stypendium Goethego”), obecnie pracuje nad monografią poświęconą kulturoznawczej krytyce filozofii szachów i krytyce rozumu kulturoznawczego I. Kanta.
W Zakładzie Hermeneutyki Kultury prace nad dysertacjami doktorskimi prowadzą mgr Bartosz Kirchner i mgr Filip Rdesiński.
