Zakład Etyki Gospodarczej

Instytut Kulturoznawstwa UAM w Poznaniu > Pracownicy > Zakłady i pracownie > Zakład Etyki Gospodarczej

Zakład Etyki Gospodarczej

Dane kontaktowe

Instytut Kulturoznawstwa UAM

ul. Szamarzewskiego 89A

60-568 POZNAŃ

pokój 24 (I piętro)

telefon: 618292104

Działalność naukowa, dydaktyczna i pozainstytutowa

Zakład ten, zgodnie ze swoją nazwą, prowadzi badania, które zaliczone być mogą do dziedziny zwanej etyką gospodarczą, etyką biznesu czy też etyką działalności gospodarczej. Dziedzina ta obejmuje przede wszystkim etyczną refleksję nad postępowaniem przedsiębiorców i menedżerów, nad kształtem instytucji gospodarczych oraz nad tymi przejawami życia gospodarczego, które do etycznego namysłu zachęcają lub wręcz zmuszają. To ostatnie zagadnienie pokazuje, iż nie da się uprawiać refleksji etycznej nad życiem gospodarczym bez uwzględnienia kultury gospodarczej, pewnego etosu, a więc tych wartości i norm, które regulują zachowania ludzi wchodzące w skład lub blisko związane z działalnością gospodarczą. Tak więc refleksja uprawiana w zakładzie musi przebiegać dwutorowo: z jednej strony stawia się pytania o to, jak powinno się postępować, jaka jest natura tych powinności, jaki jest stopień respektowania tych powinności przez jednostki, a z drugiej – bada się wpływ obowiązujących wartości i norm na sposób rozumienia pewnych powinności, na stopień ich respektowania oraz na możliwości rozwoju gospodarczego.
Etyka gospodarcza (nazywana potocznie etyką biznesu) traktowana jest w omawianym zakładzie jako etyka stosowana, czyli refleksja powoływana do życia przez problemy praktyczne. Filozoficzne koncepcje „używane” są do analizy problemów pojawiających się w ramach praktyki zarządzania i gospodarowania; poszukuje się rozwiązań praktycznych, nie zaś ogólnych norm. Cały ruch applied ethics rozwija się dynamicznie na uniwersytetach i poza nimi, bowiem to często środowiska poszczególnych profesji i zawodów stawiają pytania etyczne i szukają rozwiązań w obliczu sytuacji, o których filozofowie nigdy nie myśleli (klonowanie, inżynieria genetyczna, globalizacja gospodarcza i kulturowa). To praktyczne ukierunkowanie nie oznacza jednak ucieczki od problemów czysto teoretycznych i tradycji filozoficznej. Badania zakładu dotyczą także wpływu pragmatyzmu amerykańskiego na cały ruch etyki stosowanej, w tym także etyki biznesu.
Pracownicy zakładu współpracują z badaczami innych ośrodków i regularnie spotykają się na konferencjach z zakresu etyki gospodarczej organizowanych przez Akademię Ekonomiczną w Krakowie, Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Wyższą Szkołę Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego czy Akademię Ekonomiczną w Poznaniu. Szczególną rolę odgrywa tu współpraca w ramach Polskiego Stowarzyszenia Etyki Biznesu, EBEN Polska. Stowarzyszenie to jest narodowym oddziałem European Business Ethics Network, stowarzyszenia, które co roku oferuje szereg konferencji, na których wygłaszają referaty badacze z całego świata.
Badania nad kulturą gospodarczą starają się ukazać wpływ kultury na rozwój gospodarczy i społeczny. W dzisiejszych naukach społecznych takie pojęcia jak zaufanie, kapitał społeczny czy zdolność do kooperacji odrywają pierwszoplanową rolę. Prace Zakładu Etyki Gospodarczej starają się doprecyzować te pojęcia wskazując na rolę kultury jako myślowego regulatora praktyki, czyli określonych działań ludzkich. Zaplecze teoretyczne takiego sposobu myślenia tworzy dorobek takich badaczy jak Banfield, Putnam czy Huntington, nie wspominając już o Maksie Weberze, którzy właśnie w sferze kultury szukali wyjaśnienia różnic w rozwoju gospodarczym poszczególnych części świata.
Badania zakładu dotyczą także takich zjawisk jak konsumpcja, życie codzienne, kultura popularna, których podstaw upatruje się często w mechanizmach gospodarczych. Badacze Zakładu Etyki Gospodarczej proponują „nieideologiczny” model studiów kulturowych tzn. w miarę niezaangażowane i przede wszystkim opisowe podejście do współczesnej kultury ściśle uzależnionej od wpływu wielkich firm i ich strategii marketingowych, od kampanii reklamowych i promocyjnych, oraz od komercjalizacji samych mediów. Wymaga to pogłębionej znajomości marketingu i współczesnych koncepcji zarządzania, a także śledzenia na bieżąco wpływu rozwoju internetu na te zjawiska. Pracownicy zakładu zastanawiają się także nad problemami zarządzania instytucjami kultury w świetle przemian kultury i gospodarki współczesnej. Szczególną wagę przywiązuje się do tezy o tzw. kulturalizacji ekonomii i ekonomizacji kultury, wskazującej na symboliczny wymiar wymiany towarowej oraz na zależność treści przekazu od mechanizmów gospodarczych.